Şûrâ-yı Devletten Danıştaya : Yapısal ve Fonksiyonel Dönüşüm (1868 - 1922), 2018

ÖN SÖZ

KISALTMALAR

TABLOLAR DİZİNİ

ŞEKİLLER DİZİNİ

GİRİŞ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

OSMANLI BÜROKRASİSİNDE MODERNLEŞME ÇABALARI

A. Bürokrasi Kavramı

B. Yönetimde Reform Gereksinimi: Bürokratik Yenileşmenin Zihnî Temelleri ve Tanzimat Bürokrasisi

C. Merkeziyetçi Yönetim Anlayışı Oluşturma ve Modernleşme Çabalarının Birer Unsuru Olarak Merkez ve Taşra Meclisleri

1. Merkez Teşkilatındaki Meclisler

a. Meclis-i Has (Meclis-i Vükelâ)

b. Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye

c. Meclis-i Âlî-i Tanzimat

d. Meclis-i Âlî-i Umûmî

e. Diğer Meclisler

2. Taşra Meclisleri: Muhassıllıklar ve Eyalet Meclisleri

D. Sivil Bürokrasi ve Yükselişi

 

İKİNCİ BÖLÜM

ŞÛRÂ-YI DEVLET

A. Şûrâ Kavramı

B. Şûrâ-yı Devleti Hazırlayan Durum ve Şartlar

1. İç Etkenler: Yeni Osmanlılar

2. Taşra İdaresinde Yapılan Düzenlemelerin Şûrâ-yı Devlete Etkisi .. 51

a. Vilâyet Nizâmnâmesi (1864)

3. Dış Etkenler: Diplomatik Telkin ve Baskılar

a. Conseil d’Etat

C. Şûrâ-yı Devletin Kuruluşu

D. Hukuki Dayanaklar: Kurucu Belgeler

1. İrâde-i Seniyye (11 Zilkade 1284/5 Mart 1868)

2. Takrîr-i Âlî (5 Zilhicce 1284/29 Mart 1868)

3. İrâde-i Seniyye (8 Zilhicce 1284/1 Nisan 1868)

4. Şûrâ-yı Devlet Nizâmnâme-i Esâsîsi (8 Zilhicce 1284/1 Nisan 1868)

5. Nutk-ı Hümâyûn (17 Muharrem 1285/10 Mayıs 1868)

6. Şûrâ-yı Devlet Nizâmnâme-i Dâhilîsi (23 Zilhicce 1285/6 Nisan 1869)

E. Teşkilat Yapısı

1. Mülkiye ve Zabıta-Harbiye Dairesi

2. Mâliye ve Evkâf Dairesi

3. Adliye Dairesi

4. Nâfia ve Ticâret-Zirâat Dairesi

5. Maârif  Dairesi

6. Muhâkemât Dairesi

7. Heyet-i Umûmiye

F. Bürokratik Yapının Çalışma Usûl ve Esâsları

1. İşleyiş

a. Daireler

b. Heyet-i Umûmiye

2. Personel ve Atama

a. Üyeler

b. Muâvinler ve Mülâzımlar

c. Diğer Personel

d. Atama

3. Müzâkere ve Karar Usûlü

a. Muhâkemât Dairesi

b. Diğer Daireler

c. Heyet-i Umûmiye

d. Karar Yeter Sayısı

4. Eşit Oy ve Eşit Yetki İlkesi

5. Oylama Şekli

6. İş Akış Süreçleri

7. Görevleri

8. Yetkileri

a. Yasama Sürecine Dair Yetkileri

b. Yargısal Yetkisi

c. Danışma ve Denetim Yetkisi

d. Yetki Sınırı

9. Sorumlulukları

G. Şûrâ-yı Devletin Geçirdiği Değişiklikler

1. Parlak Dönem (1868-1872)

2. Tartışmaların Odağındaki Şûrâ-yı Devlet: Tılsımın Bozulması (1872-1880)

a. Yeniden Yapılanma Çabaları 

Şûrâ-yı Devlet Nizâmnâme-i Esâsîsi (1880)

İdari Yargıda İhtisâslaşmaya Doğru: 1897 Yılı Reformu

3. II. Meşrutiyet Dönemi’nde Şûrâ-yı Devlet

4. Şûrâ-yı Devlet Başkanları (Re’îs-i Evvel)

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ANAYASALAR VE ŞÛRÂ-YI DEVLET/DANIŞTAY

A. Türkiye’de Anayasal Hareketlerin Doğuşu

1. Sened-i İttifâk (1808)

a. Hukuki Niteliği

2. Devletin Hukukla Kavranmaya Başlaması: Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu (1839)

a. Hukuki Niteliği

b. Kanunlaştırma Hareketleri

B. Şûrâ-yı Devletin/Danıştayın Anayasalardaki Düzenlenişi

1. Kanûn-ı Esâsî ve Şûrâ-yı Devlet

2.1921 Anayasası (Teşkîlât-ı Esâsiyye Kanûnu) ve Şûrâ-yı Devlet

3. 1924 Anayasası (Teşkîlât-ı Esâsiyye Kanûnu) ve Şûrâ-yı Devlet

4. 1961 Anayasası ve Danıştay

5. 1982 Anayasası ve Danıştay

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

TÜRKİYE’DE İDARİ YARGININ DOĞUŞU BAĞLAMINDA ŞÛRÂ-YI DEVLET

A. Kavramsal Çerçeve

1. İdari Denetim Kavramı

2. Tefrîk-i Mesâlih/Vezâif İlkesi

3. Kuvvetler Ayrılığı İlkesi

4. İdari Yargı Kavramı

B. İdare Hukukunun Doğuşu ve İdarenin Yargısal Denetimi/Kazâ-î Murâkabesi

1. İdare Hukukunun Doğuşu ve Hukuk Devleti

a. İdari Rejim

b. İptal Davası

2. İdarenin Yargısal Denetimi/Kazâ-î Murâkabesi

C. Şûrâ-yı Devlet Kararlarının Yargısal Yönden Değerlendirilmesi

1. Tutuk Adalet ( Justice Retenue)

2. Türkiye’de İdari Yargı Geleneğinin Oluşması

 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

KAYNAKÇA

DİZİN

EKLER

FOTOĞRAFLAR