



Sicillere Göre Bursa`da İhtida Hareketleri ve Sosyal Sonuçları (1472-1909), 1999
- Yazar: Osman ÇETİN
- Basım Yılı: 1999
- Basım Yeri:
- Cilt / Dizi / Sayı: VII. Dizi-Sa 1481
- Dil : Türkçe
- ISBN : 9751606608
- Barkod : 9751606608
- Fiziksel Özellikleri : 1. Hamur, 122 Sayfa
Ürün Barkodu
ÖNSÖZ
KISALTMALAR
GlRÎŞ
1 - BURSA SERİYE SÎCÎLLERl 1
2 - SERİYE SİCİLLERİ VE İHTİDALAR 2
3 - İHTİDA KAYITLARININ SİCİLLERDE YER ALIŞ ŞEKLl 3
4 - TANZİMAT'TAN SONRA İHTİDA I'LÂMLARININ ALDIĞI ŞEKİL 4
5-ARAŞTIRMA YÖNTEMİ 7
BİRİNCİ BÖLÜM
TARİHÎ VE SOSYAL AÇIDAN BURSA'NIN GELİŞMESİ
I - İLK OSMANLI FETİHLERİ VE BURSA 9
A- ilk Osmanlı Fetihleri 10
B-Bursa'nın Fethi 11
II - BURSA'NIN GELİŞMESİ 13
A- Osmanlı idaresinden Önce Bursa 13
B - Fetihden Sonra Bursa'nın Gelişmesi (Türkleşip islâmlaşması) 14
1 - Fizikî Gelişme 16
2 - Dinî ve Etnik Yapı 20
a. Müslümanlar 22
b. Hıristiyanlar 25
(1) Rumlar 25
(2) Ermeniler. 26
(3) Diğer Hıristiyan Gruplar 27
c.Yahudiler 28
İKİNCİ BÖLÜM
BURSA'DA İHTİDALAR
I-İHTİDALARIN YILLARA GÖRE DAĞILIŞI 33
II - İHTİDALARIN AYLARA GÖRE DAĞILIŞI 33
III - YAŞ GRUPLARINA GÖRE MÜHTEDİLER 42
IV - MİLLİYETLERİNE GÖRE MÜHTEDlLER 44
V-ESKİ DİNLERİNE GÖRE MÜHTEDlLER 46
VI-HÜR, KÖLE-CARİYE VE ESİRLERİN İHTİDASI 47
A-Hürler 47
B - Esirler, Köle ve Cariyeler 49
vıı - MÜHTEDİLERİN ALDİKLARİ İSİMLER 56
VIII - İHTİDA SEBEPLERİ 58
A-Kültürel Etkileşim 60
B - iktisadî Sebepler 64
C - Psikolojik Sebepler 67
D - Diğer Sebepler 71
E - Ferdî Çalışmaların ihtidalara Etkisi 72
IX - İHTİDA SONRASINDA GÖRÜLEN PROBLEMLER 73
A - Mühtedi-Müslüman Münasebetleri 73
B - Mühtedi-Gayrimüslim Münasebetleri 76
C - Cizye ve Haraç Problemleri 78
D - ihtidalarda Cebir ve Şiddet 79
E - Mühtedilerde Dinî Hassasiyet 82
1 - Mütedeyyin Olanlar 82
2 - Mütedeyyin Görünmeyenler 84
3 - Irtidat Edenler , 84
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MÜHTEDlLERLE İLGİLİ SOSYO KÜLTÜREL POLİTİKALAR I - DEVLETİN MÜHTEDİLERE YÖNELİK SOSYAL GÜVENLİK
POLİTİKALARI 87
A-Sosyal Yardımlar 88
1 - Evlât (ahiret oğlu) Edinme, Terbiyeye Verme 88
2 - Mahkemenin Müdahalesi 90
B - Mühtedileri Korumak için Alınan Hukukî-Idârî Tedbirleri 91
1 - Mühtedi Çocukların Zimmî Anne ve Babalarından Ayrılmaları 92
2 - Mühtedi Kadınların Gayrimüslim Kocalarından Ayrılmaları ;.... 93
3 - Mühtedilerin Gayrimüslimlerle Birlikte Oturmalarının Yasaklanması 94
4 - Müslüman Cariyelerin Gayrimüslimlere Satılmasının Yasaklanması.. 95 5- Zimmîlerin Elinde ihtida Eden Cariye ve Esirlerin Sattırılması 95
II- GÖNÜLLÜ TEŞEBBÜS VE KURULUŞLARIN KATKILARI 97
A-Yardım Kampanyaları 97
B - Vakıflar ve Mühtediler 97
1 - Müslüman Köle ve Cariyelerin Vakıflarla ilgisi 99
2 - Hacı îvaz Paşa Vakfı 101
SONUÇ 109
KAYNAKLAR 111
I - BURSA ŞER'İYE SİCİLLERİ 111
II-ESERLER 112
III - MAKALELER/MADDELER 114
GENEL İNDEKS 117
BELGELER
HARİTA VE TABLOLAR
I-HARİTALAR
Harita 1 : Osman Bey zamanında Osmanlıların durumu 11
Harita 2 : Bursa Semtleri 19
Harita 3 : 15. Yüzyılın başlarında Bursa'da yerleşme alanları 21
II-TABLOLAR
Tablo 1 : ikametgâhları belli olan mühtedilerin Bursa mahallerindeki dağılımı 30
Tablo 2 : Yıllara (elli yıllık periyodlar) göre mühtedilerin dağılışı 34
Tablo 3 : ihtida kayıtlarının sicillerde doğrudan veya dolaylı olarak yer alış-arına
göre dağılımı 35
Tablo 4 : Bazı gayrimüslim köle ve cariyelerin isimleri 36
Tablo 5 : ihtida kayıtlarının aylara göre dağılımı 40
Tablo 6 : ihtidaların (doğrudan ihtida kaydı esas alınarak) aylara göre dağılımı 41
Tablo 7 : Tablo 5 ile Tablo 6'nın mukayesesi 42
Tablo 8 : Yaş gruplarına göre ihtidaların genel dağılımı 43
Tablo 9 : Yaşı belli olan grupların birbirlerine göre oranları 43
Tablo 10 : Milliyetlerine göre mühtedilerin dağılımı 45
Tablo 11 : Eski dinlerine göre mühtedilerin dağılımı 46
Tablo 12 : Mühtedilerin statülerine göre dağılımı 47
Tablo 13 : 1478-1538 yılları arasında âzad edilen köle ve cariyelerin din ve milliyet¬
leri açısından genel dağılımı 52
Tablo 14 : Tablo 13'e esas olan âzadlılarm âzad edilme şekillerini gösterir tablo 54
Tablo 15 : Mühtedilerin en çok kullandığı Islâmî isimler 57
Tablo 16 : Mühtedilerin mensup olduğu meslekler ve sayılan 65
Tablo 17 : Değişik tarihlerde Hacı ivaz Paşa Vakfı'ndan para alan mühtediler 105
Tablo 18 : Hacı ivaz Paşa Vakfı muhasebe kayıtlarına göre muhtelif yıllarda
(13 yıllık) mühtedi fonundan yapılan ödemeler 106